Autyzm jest zaburzeniem neurorozwojowych o wieloczynnikowej etiologii. Jest opisywany jako odbiegający od typowego sposób funkcjonowania, powiązany z dużymi trudnościami w budowaniu relacji społecznych oraz odmiennym odbiorem świata utrudniającym codzienne życie.
AUTYSTYCZNA TRIADA
To charakterystyczny wzorzec objawów w autyzmie, który dotyczy:
- zachowań społecznych – ograniczona zdolność do tworzenia relacji z innymi ludźmi i uczestniczenia w interakcjach społecznych
- komunikacji – zaburzona umiejętność komunikowania się
- sztywnych wzorców aktywności i zainteresowań – obecny w zachowaniu schematyzm, ograniczony repertuar aktywności i zainteresowań połączony z brakiem wyobraźni.
POSTĘPOWANIE DIAGNOSTYCZNE
Proces diagnozy opiera się na wskaźnikach behawioralnych. Powinien składać się z:
- wywiadu z rodzicami/opiekunami
- obserwacji dziecka w różnych warunkach: w czasie swobodnej zabawy, w kontakcie z najbliższymi, podczas nawiązywania kontaktu przez diagnostę, w środowisku naturalnym, w grupie rówieśniczej, w nowym otoczeniu
Diagnozę powinien postawić Zespół: psychiatra, psycholog, pedagog, opcjonalnie neurologopeda, terapeuta integracji sensorycznej.
Lekarz psychiatra określając zaburzenie rozwoju wystawia tzw. diagnozę nozologiczną, określa zaburzenie zgodnie z kryteriami diagnostycznymi.
Poza diagnozą nozologiczną niezbędna jest również diagnoza funkcjonalna.
Diagnoza funkcjonalna powinna określać następujące właściwości:
- poziom rozwoju dziecka w danym momencie,
- potencjał rozwojowy,
- najbardziej efektywne kanały uczenia się,
- możliwość korzystania z alternatywnych form komunikacji,
- mocne strony dziecka,
- motywacja dziecka, czas koncentracji uwagi, czas efektywnej pracy, procesy pamięciowe itd.
Jest ona potrzebna do opracowania planu terapii. Jej celem jest poznanie stanu obecnego rozwoju dziecka, jego możliwości, wstępnych rokowań.
Autyzm i inne Całościowe Zaburzenia Rozwoju są rozpoznawane na podstawie listy symptomów zamieszczonych w klasyfikacji DSM Amerykańskiego Towarzystwa Psychologicznego (APA) lub klasyfikacji ICD Światowej Organizacji Zdrowia (WHO).
KLASYFIKACJA ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH I ZABURZEŃ ZACHOWANIA W ICD-10
A. Nieprawidłowy lub upośledzony rozwój wyraźnie widoczny przed 3 rokiem życia w co najmniej jednym z następujących obszarów:
1) rozumienie i ekspresja językowa używane w społecznym porozumiewaniu się,
2) rozwój wybiórczego przywiązania społecznego lub wzajemnych kontaktów społecznych,
3) funkcjonalna lub symboliczna zabawa.
B. W sumie co najmniej sześć objawów spośród wymienionych w punktach (1), (2) i (3), przy czym co najmniej dwa z nich z punktu (1) i po co najmniej jednym z punktów (2) i (3):
1. Jakościowe nieprawidłowości wzajemnych interakcji społecznych przejawiane co najmniej w dwóch z następujących obszarów:
a) niedostateczne wykorzystanie kontaktu wzrokowego, wyrazu twarzy, postawy ciała
i gestów do odpowiedniego regulowania interakcji społecznych.
b) niedostateczny (odpowiednio do wieku umysłowego i mimo licznych okazji) rozwój związków rówieśniczych obejmujących wzajemnie podzielane zainteresowania, czynności i emocje,
c) brak odwzajemniania społeczno-emocjonalnego. przejawiający się upośledzeniem lub odmiennością reagowania na emocje innych osób, albo brak modulacji zachowania odpowiedniej do społecznego kontekstu, albo słaba integracja zachowań społecznych, emocjonalnych i komunikacyjnych.
d) brak spontanicznej potrzeby dzielenia z innymi osobami radości, zainteresowań lub osiągnięć (np.-brak pokazywania, przynoszenia lub podkreślania wobec innych osób przedmiotów swego indywidualnego zainteresowania).
2. Jakościowe nieprawidłowości w porozumiewaniu się przejawiane co najmniej w jednym z następujących obszarów:
a) opóźnienie lub zupełny brak rozwoju mówionego języka, które nie wiążą się z próbą kompensowania za pomocą gestów lub mimiki jako alternatywnego sposobu porozumiewania się (często poprzedzane przez brak komunikatywnego gaworzenia),
b) względny niedostatek inicjatywy i wytrwałości w podejmowaniu wymiany konwersacyjnej (na jakimkolwiek występującym poziomie umiejętności językowych), w której zachodzą zwrotne reakcje na komunikaty innej osoby,
c) stereotypowe i powtarzające się, idiosynkratyczne wykorzystanie słów i wyrażeń,
d) brak spontanicznej różnorodności zabawy w udawanie (na niby”) łub zabawy naśladującej role społeczne.
3. Ograniczone, powtarzające się i stereotypowe wzorce zachowania, zainteresowań i aktywności przejawiane w co najmniej jednym z następujących obszarów:
a) pochłonięcie jednym lub liczniejszymi stereotypowymi zainteresowaniami
o nieprawidłowej treści i zogniskowaniu, albo jednym lob więcej zainteresowaniami nieprawidłowymi z powodu swej intensywności i ograniczenia, choć nie z powodu treści i zogniskowania,
b) wyraziście kompulsywne przywiązanie do specyficznych, niefunkcjonalnych czynności rutynowych i zrytualizowanych,
c) stereotypowe i powtarzające się manieryzmy ruchowe, obejmujące albo stukanie lub kręcenie palcami. albo złożone ruchy całego ciała,
d) koncentracja na cząstkowych lub niefunkcjonalnych właściwościach przedmiotów służących do zabawy (jak: ich zapach. odczucie powierzchni lub powodowanego hałasu czy wibracji).
C. Obrazu klinicznego nie można wyjaśnić:
- innymi odmianami całościowych zaburzeń rozwojowych,
- specyficznymi rozwojowymi zaburzeniami rozumienia języka z wtórnymi trudnościami społeczno-emocjonalnymi,
- reaktywnymi zaburzeniami przywiązania ani zaburzeniami selektywności przywiązania,
- upośledzeniem umysłowym z pewnymi cechami zaburzeń emocji i zachowania,
- schizofrenią o niezwykle wczesnym początku,
- zespołem Retta.
A. Brak istotnego klinicznie opóźnienia w zakresie języka mówionego i rozumienia języka lub rozwoju czynności poznawczych. Rozpoznanie wymaga stwierdzenia, że wypowiadanie pojedynczych słów było rozwinięte do drugiego roku życia lub wcześniej oraz że komunikatywne wyrażenia były w użyciu do 3 roku życia lub wcześniej. Umiejętność pomagania sobie, zachowania adaptacyjne i zaciekawienie środowiskiem w okresie pierwszych trzech lat było na poziomie odpowiadającym rozwojowi intelektualnemu.
Jednak fazy rozwoju ruchowego mogą być nieco opóźnione i zwykle występuje ruchowa niezdarność (choć nie jest cechą diagnostyczną). Pojedyncze, szczególne umiejętności, często związane z nieprawidłowym koncentrowaniem się na nich, występują pospolicie, choć nie są wymagane do rozpoznania.
B. Występują jakościowe nieprawidłowości w zakresie wzajemnych interakcji społecznych (kryteria autyzmu)
C. Pacjent przejawia niezwykle nasilone, wyizolowane zainteresowania albo ograniczone, powtarzające się i stereotypowe wzorce zachowania, zainteresowań i aktywności.
D. Zaburzenia nie można traktować jako:
- innej z postaci całościowych zaburzeń rozwojowych,
- prostej schizofrenii,
- zaburzenia typu schizofrenii,
- zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych,
- osobowości anankastycznej,
- reaktywnego lub nieselektywnego zaburzenia przywiązania w dzieciństwie.
Nieprawidłowości w rozwoju społecznym małego dziecka zazwyczaj są dostrzegane przez Was Rodziców. Zdarza się jednak, że rodzice sądzą, że te nieprawidłowości wynikają z indywidualnych cech dziecka, takich jak nieśmiałość, młody wiek („wyrośnie z tego”).
Najczęstszym powodem, który skłania rodziców do poszukiwania profesjonalnej pomocy są zwykle opóźnienia i nieprawidłowości w rozwoju mowy.
RODZICU!
1. Czy Twoje dziecko lubi być kołysane, podrzucane na kolanach itp.?
2. Czy Twoje dziecko interesuje się innymi dziećmi?
3. Czy Twoje dziecko lubi wspinać się na coś, jak na przykład wchodzić do góry po schodach?
4. Czy Twoje dziecko lubi bawić się w zabawę, w której dorosły zasłania twarz,
a następnie odsłania ją ze słowami „a kuku!” lub w zabawę w chowanego?
5. Czy Twoje dziecko kiedykolwiek udaje, że na przykład sporządza herbatę, używając naczyń – zabawek, lub udaje, że wykonuje inne czynności?
6. Czy Twoje dziecko używa kiedykolwiek swojego palca wskazującego do pokazania tego o co prosi?
7. Czy Twoje dziecko używa kiedykolwiek swojego palca wskazującego do pokazania Ci, że jest czymś zainteresowane?
8. Czy potrafi bawić się poprawnie małymi zabawkami (np. samochodami lub klockami), a nie tylko brać je do buzi, bawić się z nimi bezmyślnie lub nimi rzucać?
9. Czy Twoje dziecko przynosi kiedykolwiek do Ciebie (Rodzica) przedmioty, by ci coś pokazać?
CHAT (Checklist for Autism in Toddlers) Kwestionariusz autyzmu w okresie poniemowlęcym S.Baron-Cohena, J.Allena, Ch. Gillberga (1992) zaczerpnięty z książki „Wczesna interwencja i wspomaganie małego rozwoju dziecka” pod redakcją B. Cytowskiej i B.Winczury
Jeśli zachowania Twojego Dziecka Ciebie niepokoją, zadzwoń i umów się na konsultacje!
Program Wczesnego Wspomagania Rozwoju
Skierowany jest do dzieci u których wykryto niepełnosprawność, a nie podjęły jeszcze nauki w szkole. Program jest realizowany BEZPŁATNIE.