Play Therapy
Co to jest PLAY THERAPY?
Play Therapy jest uporządkowanym, teoretycznym podejściem do terapii, opartym o procesy uczenia się i komunikowania się dziecka. Metoda ta wykorzystuje podstawową aktywność dzieci, którą jest BAWIENIE SIĘ.
Terapeuta pełni w niej aktywną rolę, gdyż poprzez emocjonalne dostrojenie się do dziecka, daje dziecku możliwość wyrażenia siebie poprzez zabawę. W czasie terapii, dzięki bezwarunkowej akceptacji terapeuty, dziecko ma możliwość zaistnienia i bycia sobą.
Terapeuta wykorzystuje Play Therapy do pomocy dziecku w wyrażaniu tego, co jest dla niego problematyczne, szczególnie wtedy, kiedy dziecko nie ma werbalnych umiejętności do wyrażenia swoich myśli i uczuć. Poprzez terapię zabawą terapeuta może pomóc dziecku nauczyć się bardziej adaptacyjnych zachowań w sytuacjach, w których dziecko prezentuje deficyty emocjonalne, czy społeczne.
Pozytywna relacja, która rozwija się pomiędzy terapeutą i dzieckiem podczas sesji Play Therapy dostarcza korekcyjnych doświadczeń emocjonalnych, które są niezbędne dla leczenia.
Play Therapy może być również wykorzystywana do stymulowania rozwoju poznawczego, ponadto zapewnia wgląd w dysfunkcjonalne sposoby myślenia dziecka oraz jego wewnętrzne konflikty, dostarczając dziecku wielu możliwych sposobów ich rozwiązania.
Główne zasady Play Therapy według Virginii Axline
- Stworzenie ciepłej i przyjaznej relacji z dzieckiem opartej na zaufaniu.
- Akceptowanie dziecka takim, jakie jest.
- Stworzenie poczucia bezpieczeństwa tak, by dziecko mogło swobodnie wyrażać siebie.
- Dziecko ma prawo wyboru i jest odpowiedzialne za swoje wybory.
- Terapeuta podziela i odzwierciedla emocje wyrażane przez dziecko.
- Dziecko kieruje, terapeuta podąża.
- Terapeuta nie przyspiesza procesu terapeutycznego.
- Terapeuta tworzy granice, które zakotwiczą dziecko w rzeczywistości i będą wspierać jego poczucie odpowiedzialności.
Dla kogo PLAY THERAPY – WSKAZANIA
ZABURZENIA ROZWOJOWE:
- opóźniony rozwój mowy
- opóźniony rozwój emocjonalno-społeczny
- opóźniony rozwój umiejętności komunikowania się
- opóźniony rozwój poznawczy
NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ:
- obniżona sprawność komunikowania się (zaburzenia rozwoju mowy)
- obniżona sprawność funkcjonowania społecznego
- obniżona sprawność słuchowa, głuchota
- zespół Aspergera
- autyzm
- obniżona sprawność ruchowa
- mózgowe porażenie dziecięce
- obniżona sprawność psychofizyczna z powodu chorób somatycznych
ZABURZENIA KLINICZNE:
- depresja
- zaburzenia wyrażania emocji
- zaburzenia afektu
- zaburzenia przystosowania
- zaburzenia lękowe
- zaburzenia związane z lękiem społecznym i z lekiem separacyjnym
- zaburzenia
NIEPOKOJĄCE ZACHOWANIA DZIECI:
- niechęć do rozmowy
- wycofywanie się z kontaktu
- niskie kompetencje społeczne
- trudności w relacjach z rówieśnikami
- brak zabawy
- nieśmiałość
- smutek
- rozdrażnienie
- agresja
- kłótnie z rówieśnikami i rodzeństwem
- trudności w nawiązywaniu i
- utrzymywaniu przyjaźni
- trudności w zachowaniu
- trudności adaptacyjne
TRUDNE SYTUACJE ŻYCIOWE:
- samotne rodzicielstwo
- narodziny rodzeństwa
- śmierć rodzica lub innego członka rodziny
- przemoc emocjonalna, fizyczna, psychiczna
- konflikt między rodzicami
- separacja lub rozwód rodziców
- choroba psychiczna lub somatyczna rodzeństwa lub rodzica
- liczne przeprowadzki
- hospitalizacja dziecka
- zaniedbanie
Rozpoczęcie terapii
Rozpoczęcie terapii poprzedzają 1 lub 2 spotkania z Rodzicami dziecka, które trwa 50 minut. Celem tych spotkań jest przeprowadzenie wywiadu z rodzicami, zapoznanie się z trudnościami dziecka doświadczanymi przez jego Rodziców, wypełnienie Kwestionariusza SDQ, podpisanie kontraktu terapeutycznego wraz z określeniem planowanej ilości sesji terapeutycznych i spotkań ewaluacyjnych z Rodzicami .
Następne spotkanie terapeuty odbywa się z Dzieckiem i ma charakter sesji wprowadzającej. Zwykle trwa ono około 40 minut. Podczas tego spotkania terapeuta prezentuje dziecku Play Room i jego wyposażenie, nawiązuje pierwszy kontakt z Dzieckiem. Po sesji wprowadzającej rozpoczyna się terapia zasadnicza Dziecka.
Czas trwania terapii
Jedna sesja trwa 40-45 minut. Ilość sesji jest uzależniona o stopnia nasilenia trudności Dziecka. Przy lekkich trudnościach proponuje się co najmniej 6 spotkań. Przy większych trudnościach 12 sesji. Przy poważnych trudnościach terapia trwa 6-12 miesięcy lub dłużej.
Rola rodzica w Play Therapy
Rodzic jest aktywnym uczestnikiem procesu terapeutycznego, chociaż nie bierze udziału w indywidualnych sesjach terapeutycznych Dziecka. Jego zadaniem w czasie terapii jest obserwowanie Dziecka w życiu codziennym, zmian w jego zachowaniu zarówno w gronie rodziny i w szerszym otoczeniu społecznym.
Po każdej szóstej sesji z Dzieckiem Terapeuta spotyka się z Rodzicami na tzw. sesji przeglądowej w celu omówienia zaobserwowanych zmian, wspólnego zastanowienia się nad przyczynami prezentowanych przez dziecko trudności i sposobów radzenia z nimi. Podczas sesji przeglądowej z terapeutą Play Therapy rodzic zyskuje możliwość rozwijania funkcji refleksyjnej, która jest niezbędną podstawę dla rozwoju poczucia rozumienia siebie i innych. Rodzic rozumiejący siebie niesie dla Dziecka korzyść w postaci akceptacji dziecka i rozumienia jego zachowań, zamiast oceniania. Wysoki poziom zaangażowania Rodziców w terapię ma kluczowe znaczenie dla osiągnięcia oczekiwanych zmian w funkcjonowaniu dziecka.
Przebieg sesji terapeutycznej
Sesja rozpoczyna się zawsze w stały sposób poprzez określenie stanu emocjonalnego Dziecka. Podczas 45 minutowej sesji terapeutycznej Dziecko samodzielnie wybiera i aktywnie korzysta z materiałów dostępnych w pokoju zabaw. Zastosowanie przez Dziecko zróżnicowanych materiałów, między innymi piasku i wody, farb, gliny, miniatur postaci ludzkich, zwierząt, drzew, pacynek, instrumentów – daje wolną rękę i przestrzeń dla jego wyobraźni. Tworzenie „osobistego” świata np. w piasku, daje dziecku sposobność doświadczenia siebie w działaniu, rozwija poczucie sprawczości i kontroli w jego świecie. Atmosfera bezwarunkowej akceptacji oraz bezpieczna relacja tworzona pomiędzy terapeutą i dzieckiem, stanowią podstawę procesu terapeutycznego. Sesja kończy się w stały sposób, poprzez poinformowanie Dziecka o zakończeniu, które ma miejsce 5 minut przed końcem sesji oraz po 45 minutach sesji.
Rola terapeuty w Play Therapy
W niedyrektywnej terapii poprzez zabawę rola Terapeuty jest bardzo aktywna. Terapeuta jest elementem relacji terapeutycznej. Postawa terapeuty podczas sesji Play Therapy jest pełna czujności, wrażliwości na to, co Dziecko komunikuje, co robi, co mówi. Podstawowym celem pracy terapeuty jest odzwierciedlanie Dziecku jego uczuć i zachowań, dzięki czemu ma ono możliwość tworzenia poczucia siebie.
Terapeuta działając synchronicznie poprzez ekspresję twarzy, zróżnicowanie tempa i intensywności ruchu, gesty, wokalizowanie, jak również poprzez komunikaty werbalne odzwierciedla dziecku przeżywane przez Dziecko emocje. Terapeuta tworzy lustro, w którym Dziecko poznaje siebie, doświadcza siebie jako istniejącego w umyśle drugiej osoby. Dzięki temu doświadczeniu Dziecko może budować obraz siebie oparty na własnym doświadczeniu, a nie na opiniach płynących z otoczenia.
PLAY TOOL KIT – narzędzia terapeutyczne
Terapeuta Play Therapy integruje w swojej pracy różne rodzaje zabaw i technik kreatywnych. Podczas sesji terapeutycznej, nazywanej „Wyjątkową Godziną” (ang. Special Time) Terapeuta wykorzystuje zestaw narzędzi terapeutycznych tzw. Play Tool Kit. Wybór aktywności zawsze należy do Dziecka. Zadaniem Terapeuty na pierwszej sesji jest przedstawienie dziecku wyposażenia Play Tool Kit tak, by mogło swobodnie dokonywać wyboru preferowanych aktywności.
Wśród Play Tool Kit znajdują się:
- piaskownica z dnem i ścianami bocznymi w niebieskim kolorze, zestaw figurek do zabaw w piaskownicy i na podłodze, reprezentujący postacie ludzkie, zwierzęta domowe oraz dzikie, budynki, rośliny, bohaterów pozytywnych i negatywnych z baśni, owady, kryształy, kamienie, itd. pacynki postaci ludzkich, zwierząt po 2 sztuki każdego rodzaju, zróżnicowane instrumenty muzyczne po 2 sztuki każdego rodzaju,
- stroje i maski, materiały do ekspresji ruchowej, między piłki, szarfy, sznury, taśmy, koc, materiały do działań twórczych, między innymi farby, kredki, flamastry, glina, ciastolina, slime, papiery,
- opowiadania terapeutyczne i kreatywne wizualizacje – tworzone indywidualnie dla każdego Dziecka.
Efekty Play Therapy
- Rozwój bardziej pozytywnego obrazu Ja.
- Wzięcie przez dziecko większej odpowiedzialności za siebie.
- Doświadczenie poczucia kontroli.
- Rozwój własnego, wewnętrznego źródła oceny.
- Samodzielne podejmowanie decyzji przez dziecko.
- Zwiększenie zdolności do kierowania sobą.
- Zwiększenie samoakceptacji.
- Zwiększenie samodzielności.
Podczas bawienia się Dziecko dokonuje integracji swego doświadczenia. Proces ten wymaga obecności zaufanego Terapeuty, który przyjmie komunikację i w wystarczającym stopniu ją odzwierciedla.
Efektem Play Therapy jest stworzenie u Dziecka reprezentacji bezpiecznej relacji z Dorosłym będącej efektem doświadczenia bezpiecznej więzi z Terapeutą. Dzięki temu Dziecko może rozwijać swoje kompetencje społeczne przenosząc nowy wzorzec relacji z Terapeutą na inne osoby w swoim środowisku.
Play Therapy umożliwia dziecku zwrócenie uwagi na własne uczucia oraz przyglądanie się własnym uczuciom w bezpiecznym, akceptującym otoczeniu.
To pomaga dzieciom uczyć się:
- tego, że przeżywanie wszystkich uczuć jest normalne, akceptowane,
- radzenia ze swoimi uczuciami w sposób bezpieczny oraz konstruktywny.
Play Therapy pomaga dziecku zaangażować i rozwijać jego własne siły wewnętrzne. Pomaga dziecku poznać źródła tej siły. Pomaga dziecku poczuć panowanie nad jego własnym życiem w atmosferze akceptacji.
Masz pytania? Chętnie na nie odpowiemy
Zaproponujemy też cele i rodzaj terapii, która może być skuteczna dla Twojego dziecka.
